Sinds hun terugkeer in eerste klasse in 2021 herbeleeft Union haar gloriedagen van weleer en brengen hun succesvolle nationale en Europese campagnes nieuwe en trouwe supporters samen om hun passie voor voetbal te delen en de sociale banden tussen Brusselaars te versterken. Het Joseph Mariënstadion aan de Brusselsesteenweg in Vorst ademt nog elke wedstrijd van Union sfeer, gezelligheid en historie uit maar helaas voldoen de tribunes en de infrastructuur niet meer aan de normen van een moderne voetbalclub op het hoogste niveau in België, én in Europa. Het stadion en een deel van het omliggende Dudenpark zijn geklasseerd, wat de broodnodige aanpassingen onmogelijk maakt.
De Unionisten verdienen een nieuwe voetbaltempel en de opportuniteit biedt zich aan om een nieuw hoofdstuk te schrijven in de geschiedenis van de club, met een gloednieuw stadion, ontworpen om te schitteren op de Europese voetbalscène. Voor staatssecretaris voor Stedenbouw Ans Persoons en minister-president Rudi Vervoort is dit een voorbeelddossier en een signaal dat grote sportprojecten hun plaats moeten hebben in het Brussels Hoofdstedelijk Gewest. Ans Persoons zet hierbij het werk van haar voorganger Pascal Smet voort en zoekt samen met de club en de gemeente naar een oplossing voor een mogelijke verhuis naar de Bempt site, waarbij het nieuwe stadion kadert in een bredere ontwikkeling van een groen, sportief park.
Maar de tijd dringt en ondanks de nodige studies en aanbevelingen omtrent een kwalitatieve inplanting van het project in zijn omgeving, moeten we nu durven om de neuzen in de dezelfde richting te richten en de toekomst van dit Brussels voetbalverhaal verder uit te schrijven.
Een nieuw hoofdstuk uit een rijke Brusselse geschiedenis
Royale Union Saint-Gilloise neemt een speciale plaats in de harten van de Brusselaars in. Als historische en populaire voetbalclub, opgericht in 1897, speelt de club een belangrijke sociale, culturele en economische rol. De club verenigt een grote gemeenschap supporters van verschillende afkomst, leeftijd en sociaaleconomische achtergrond. De wedstrijden van Royale Union Saint-Gilloise bieden de Brusselaars de kans om samen te komen, hun passie voor voetbal te delen en de sociale banden te versterken.
De Royale Union Saint-Gilloise speelt momenteel in het historische Joseph Marien-stadion in Vorst, maar de capaciteit van dit stadion is beperkt (9.512 of 7.621 zonder bezoekers) en de moeilijke veiligheidsomstandigheden voor het organiseren van wedstrijden beperken de groei van de club. Het Joseph Marien-stadion voldoet niet aan de UEFA-normen en het risico bestaat dat het in de nabije toekomst niet meer voldoet aan de normen van de Belgische Pro League.
Financieel gezien beperkt de capaciteit van het stadion ook de groei van de club en bedreigt het de heropleving van de club binnen de nationale en Europese competities. De club zou veel meer supporters kunnen verwelkomen. Bovendien heeft het huidige stadion geen VIP-ruimte, geen business seats, geen hoogwaardige persruimte en geen suppporterswinkel. De financiële onbalans is aanzienlijk: hoewel het stadion bijna elke twee weken uitverkocht is, ontvangt de club slechts een zeer beperkt deel van de stadiongerelateerde inkomsten in vergelijking met andere clubs in dezelfde categorie.
Sportief park de Bempt
Om naar oplossingen te zoeken, heeft onze Staatssecretaris voor Stedenbouw en Erfgoed Ans Persoons het voortouw genomen om de verschillende vertegenwoordigers van Royale Union Saint-Gilloise, van de overheid (Brussels Hoofdstedelijk Gewest) en de gemeenten Vorst en Sint-Gillis rond de tafel te brengen om een toekomstplan uit te werken.
In de analyse van Urban.brussels werden meerdere opties overwogen, de mogelijkheid om het huidige stadion te vergroten tot 15.000 zitplaatsen door het uit te breiden tot in het Dudenpark was er één van. Maar gezien (a) de bescherming als landschap van het Dudenpark, (b) de bescherming als monument van een deel van het Joseph Marienstadion en (c) de overloop van het stadion in een parkzone volgens het Gewestelijk Bestemmingsplan – waar sportinfrastructuur juridisch niet toegelaten is – is een uitbreiding van het Mariënstadion niet mogelijk. Daarenboven oordeelde de Brusselse Bouwmeester op basis van enkele eerste volumestudies van een stadion met de gewenste capaciteit dat de visuele, architecturale en mobiliteitsimpact onverdedigbaar is binnen het kader van het geklasseerde park en de dense residentiële omgeving.
Staatssecretaris Persoons ziet in deze zoektocht een uitgelezen kans om de lokale geschiedenis van de Unionisten te verankeren en samen met de leden van de Brusselse regering een succesverhaal te schrijven rond een groot stadionproject in het Brusselse gewest. Daarvoor ondersteunen we de gemeente Vorst in hun onderhandelingen met de club voor de aankoop van een terrein op de Bemptsite.
De gekozen locatie, strategisch gelegen tussen de Ring van Brussel, de huidige Audi-site en de sportcomplexen van Vorst en Neerstalle, voldoet aan een aantal eisen, waaronder een sterke lokale verankering van de club in de Brusselse gemeenten Vorst en Sint-Gillis, en biedt voldoende mogelijkheden om de integratie van een dergelijke sportinfrastructuur op kwalitatieve wijze te garanderen. De club heeft daarvoor op haar initiatief een uitgebreide mobiliteits- en milieu-effectenstudie opgesteld en deze aanbevelingen, samen met de bijkomende adviezen en eisen van de gemeente en van de gewestelijke instanties Brussel Leefmilieu en Brussel Mobiliteit, vormen de basis voor de verdere uitwerking en realisatie van een algemeen gedragen bouwproject.
Maar dit is geen bouwproject alleen, het stadion moet ook buiten wedstrijddagen een aanwinst zijn voor de buurt, de identiteit van de club weerspiegelen en zich harmonieus integreren in het stedelijk weefsel van Vorst. De verhuis kan enkel gepaard gaan met een meer algemene herontwikkeling van de Bempt sportsite, waarin het nieuwe stadion slechts één van de elementen is: een opwaardering van de openbare ruimte rondom het stadion, de uitbreiding van de Groene Wandeling met een publiek park dat naast sport- en spelinfrastructuur ook de toegang tot het stadion beheert, een verbetering van de toegang voor auto’s rond het verkeersknooppunt en de Audi-site, een betere toegankelijkheid van het park van Bempt met het openbaar vervoer en actieve vervoersmiddelen en een optimalisering van de infrastructuur voor lokale sportclubs. Dit zijn de noodzakelijke ingrediënten van een succesvol project en Vooruit neemt hierin het initiatief om deze totaalaanpak te garanderen.
Wedstrijd Brusselse Bouwmeester
Samen met de Brusselse bouwmeester maître architecte (BMA) hebben we daarom een architectuurwedstrijd gelanceerd zodat de inpassing van een toekomstig, duurzaam voetbalstadion in zijn omgeving op de Bempt-site en de heropwaardering van de openbare ruimte rondom het stadion op kwalitatieve wijze kan verwezenlijkt worden. Een primeur, want het is de eerste keer dat er in België een publieke ontwerpwedstrijd wordt gelanceerd met betrekking tot de ontwikkeling van een privaat voetbalstadion. Naast het esthetische aspect, is de voornaamste opdracht van de gekozen ontwerper het toekomstige stadion op een vloeiende manier in zijn stedelijke omgeving in te passen. Het is de uitdrukkelijke wens van de club en de gemeente Vorst om de landschappelijke kwaliteiten van het Bempt-park te behouden en niet aan te tasten, zelfs wanneer publieksstromen op piekmomenten kunnen oplopen tot 16.000 bezoekers. Het stadion moet ook naast de matchdagen een meerwaarde en opwaardering zijn voor de buurtbewoners en zijn ruime omgeving. Daarvoor heeft de club de nodige mobiliteits- en milieu-effectenstudies opgesteld die door de experts van het Gewest werden geëvalueerd zodat bovenstaande wens ook daadwerkelijk gegarandeerd wordt.
“Met deze architectuurwedstrijd voor een voetbalstadion kiezen we voluit voor kwaliteit. Dat is ook wat een club als Union, eentje op het hoogste niveau, verdient. Wanneer alle neuzen in de juiste richting staan, kunnen we in Brussel wel degelijk grote projecten verwezenlijken. Mijn voorganger Pascal Smet heeft het stadiondossier naar zich toe getrokken en ik zet zijn werk als facilitator tussen de club en de gemeente voort. We willen dat het stadion niet enkel een nieuwe warme thuis wordt voor de supporters, maar ook een goede buur in de wijk”, verklaart Ans Persoons, staatssecretaris voor Stedenbouw en Erfgoed.
“We willen dat ons stadion een surplus biedt en een katalysator is in de verfraaiing van de buurt. De lancering van deze ontwerpwedstrijd voor het inpassen van het stadion in zijn stedelijke omgeving is dan ook een belangrijke stap. Dit toont aan dat het Brussels Gewest en de Brusselse Bouwmeester hun schouders vol onder het stadionproject van Union zetten. Samen met de gemeente Vorst gaan we verder met onze constructieve dialoog in de laatste rechte lijn van de onderhandelingen”, legt Philippe Bormans, CEO van Royale Union Saint-Gilloise, uit.
Voetbal voor iedereen
Met de uitbreiding van het groene Wandeling en de opwaardering van het huidige Bempt park ontstaat er een heel nieuwe dynamiek : op matchdagen stroomt het park voor het stadion vol met enthousiaste supporters en zorgt een publieke infrastructuur voor een goede doorstroom naar het stadion, maar ook buiten matchdagen is het park één en al sportief actief: de Union Foundation werkt met een 10-tal integratieprojecten aan een sociale community naast het veld en de Bempt is een belangrijk sport- en recreatiegebied en huisvest naast 4 lokale voetbalclubs (Maccabi (450 leden), Renaissance Forestoise (450 leden), FC Forest (450 leden) en Olympic Forestois (200 leden)) ook een rugbyclub, petanque activiteiten en de jeugdverenigingen uit St-Gilles bezetten af en toe het voetbalveld aan de kant van Neerstalle. Deze dynamiek moet behouden blijven en alle initiatieven om deze te versterken kunnen rekenen op de nodige ondersteuning van onder andere de Vlaamse Gemeenschapscommissie waarvoor Ans Persoons bevoegd is.
We staan dus op een kantelpunt, de club zit in een laatste rechte lijn in haar onderhandeling over de aankoop van het terrein, de gewestelijke instanties zijn bereid om hun schouders te zetten onder de algemene ontwikkeling van de Bempt site en de nodige garanties aan de club en de gemeente te bieden dat het sportief project ook landschappelijk en maatschappelijk compatibel blijft.
Tot slot zal het winnend wedstrijdontwerp spoedig gekozen worden en hopen we een inspirerend project te kunnen tonen dat de bovenstaande ambities ook daadwerkelijk waarmaakt.
Met Vooruit kiezen we dus de stap voorwaarts, met de nodige garanties maar ook daadkracht zodat niet weer een ambitieus stadiondossier verzandt in onmogelijke tegenstellingen en de vrees voor verandering. Union mag niet stillvallen, we spelen een open en offensieve finale.